DADA losse nummers

Een meisje in zwart-wit laat een felrode ballon in de vorm van een hartje los. Een nepbiljet van £ 10 met de afbeelding van Lady Diana. Een olieverfschilderij van vier meter breed over het Brits parlement waarop de parlementsleden apen zijn. Muurschilderingen op de muur die Palestina van Israël scheidt. Een man gooit een boeket bloemen. Een gigantisch, macaber pretpark? Allemaal werk van de Engelse street art kunstenaar Banksy. Een van de meest bekende kunstenaars van het moment. En een van de meest onbekende ;-) Wie kat en muis (of rat, zijn lievelingsdier ;-) speelt met de politie, staat liever niet in de schijnwerpers. Banksy hoeft zijn werk niet meer te signeren: zijn stijl is zo uniek dat zijn werk meteen herkend wordt. Wat 'maakt' een Banksy een Banksy? Je zult zien dat hij in zijn werk altijd zoekt naar het meest belangrijke en naar een manier om het werk te laten opvallen op straat. Naast beeld gebruikt Banksy ook vaak tekst - meestal woordspelingen. De eerste Amerikaanse graffitikunstenaars noemden zichzelf graffiti-schrijvers, en Banksy lijkt deze oorsprong niet te zijn vergeten. Hij speelt graag met woorden, bouwt slogans om, en zoekt nieuwe formuleringen. Zijn werk daagt de gevestigde orde uit: de multinationals, de grote bedrijven, politici en adverteerders ... Banksy maakt zijn werk met een kinderziel - een leeftijd waarop alles mogelijk lijkt - en een spuitbus. In het werk op de voorkant van deze DADA staat de tekst 'Graffiti is een misdaad'. In deze DADA is graffiti kunst. Kunst die een belangrijke rol speelt in het maatschappelijk debat over onderwerpen waar we het eigenlijk liever niet over hebben. Moeilijke onderwerpen als kinderarbeid, dierenrechten, klimaatverandering, en hoe we in dit rijke deel van de wereld omgaan met vluchtelingen en migranten. De problemen van de moderne consumptiemaatschappij, het massatoerisme, de bezetting van de Palestijnse gebieden en hoe alles altijd steeds weer om geld draait, ook in de kunstwereld. Het werk van Banksy brengt tegenwoordig recordbedragen op. Met dat geld doet hij weer dingen waar hij in gelooft. Zo bouwde hij een hotel naast de muur in de Palestijnse gebieden en kocht hij onlangs een boot voor een organisatie die vluchtelingen redt uit de Middellandse Zee. In de documentaire 'Exit through the gift shop' zegt Banksy: 'And suddenly it was about the money. But it never was. It never was about the money'. Een andere veelzeggende uitspraak van hem: 'Ons straatbeeld is ontsierd door bedrijven die gigantische slogans op gebouwen en bussen zetten om ons het gevoel te geven dat we niks voorstellen, tenzij we hun spullen kopen. Ze schreeuwen hun boodschap vanaf elk beschikbaar oppervlak naar ons, maar we hebben nooit het recht om te antwoorden. Zij zijn de oorlog begonnen, en wij vechten op de muur terug. Sommige mensen gaan bij de politie omdat ze de wereld willen verbeteren. Anderen worden street art kunstenaars omdat ze de wereld willen verbeteren'. 

In DADA Black is beautiful laten we zien hoe zwarte mensen in de kunst in de oudheid werden gezien en afgebeeld en hoe in de middeleeuwen sommige heiligen en koninginnen ineens van huidskleur veranderden. We vertellen waarom mensen met een donkere huidskleur vroeger gezien werden als een teken van rijkdom. We vertellen kort over slavernij want zwarte kunst kun je niet los zien van deze afgrijselijke geschiedenis. DADA laat zien hoe de eerste portretten van zwarte mensen verschenen aan het Franse hof en vertelt over de invloed van Afrikaanse kunst op de ontwikkeling van de moderne kunst in Europa rond 1900. We bespreken het werk van Tanner (1859 - 1973), de eerste Afro-Amerikaanse schilder die een internationale carrière opbouwde en van Jean-Michel Basquiat (1960 - 1988), een tijdgenoot van Keith Haring, die in zijn korte maar indrukwekkende loopbaan rond de duizend schilderijen maakte over uitbuiting, racisme en onderdrukking. We laten hedendaagse zwarte kunstenaars zien, zoals Jean Paul Mika (1980) uit Congo en Kiripi Katembo (1979 - 2015), ook uit Congo. Het werk op de cover is van Kehinde Wiley (1977, Amerika).  Een krachtig beeld, en een stevig symbool. 

Niki de Saint Phalle (1930-2002) werd wereldberoemd met haar vrolijke Nana’s: kleurige vrouwenbeelden, die soms zo groot waren dat ze er in kon wonen. Ze was een van de meest bekende kunstenaars van de vorige eeuw. Een eigenzinnige kunstenaar die vastbesloten was haar eigen leven te leven. Ze realiseerde grote bouwprojecten die ze vaak ook zelf financierde met werk in oplage of haar eigen parfumlijn. Een vrouw die haar mannetje stond in het mannengezelschap dat de kunstwereld domineerde. Nana power, noemde ze dat zelf. In deze DADA vertellen we haar levensverhaal en laten we haar werk zien. We maakten deze DADA samen met Museum Beelden aan Zee, die zelf ook een prachtige Nana van Niki de Saint Phalle in hun collectie hebben. 

Drie jaar nadat Frida Kahlo werd geboren, begon de Mexicaanse Revolutie die uiteindelijk de dictator Díaz ten val zou brengen. Na de eeuwenlange koloniale overheersing en dertig jaar dictatuur was er dan eindelijk een nieuw Mexico. Een nieuwe toekomst en een nieuwe samenleving waarin alles mogelijk was. De Mexicaanse kunstenaar Frida Kahlo (1907 - 1954) geloofde er heilig in. Ze was trots op haar afkomst, politiek betrokken en actief als lid van de PCM, de Communistische Partij van Mexico. Net als haar man, Diego Rivera, een kunstenaar die beroemd werd door zijn grote muurschilderingen. In opdracht van de Mexicaanse overheid schilderde Rivera muurschilderingen over de bevolking, de tradities en de rijke geschiedenis van zijn geboorteland. Die muurschilderingen waren bedoeld voor het volk, en moesten het leven van de hardwerkende Mexicanen en dat van de inheemse Mexicaanse bevolking weerspiegelen. Frida en Diego gaven ook les op De Esmeralda, een socialistische school die toegankelijk was voor iedereen. De staat betaalde het lesmateriaal. Vooral kunstenaars gaven er les en leerlingen werden aangespooord hun eigen talent te ontwikkelen. In het nieuwe Mexico was plaats voor iedereen. Het was het enige land waar Frida wilde wonen. Toen ze voor een tentoonstelling een tijdje in Parijs verbleef, was ze niet onder de indruk van de wereldberoemde stad. Ze verbaasde zich er vooral over dat mensen zo klein behuisd waren. Een ander groot voordeel van Mexico: er was daar ook letterlijk veel meer ruimte. Ze was ook niet bepaald onder de indruk van de Verenigde Staten. Ze zag niets in de American way of life - een levensstijl waarin alles om succes draaide. Ze had een hekel aan de luxe feesten in een tijd waarin veel mensen maar met moeite het hoofd boven water konden houden. Een gedreven vrouw dus, en ook een die zelf haar boontjes wilde doppen. Ze was overtuigd van haar eigen ideeën en verwerkte die ook in haar werk. Ze stond lang in de schaduw van haar beroemde man, die overigens altijd steeds weer benadrukte dat van hen twee, vooral Frida de echte kunstenaar was. Tijdens de opening van de tentoonstelling zei hij het volgende over haar: "Ik beveel u haar aan, niet als haar man, maar als een enthousiast bewonderaar van haar werk, dat zowel scherp als teder is, dat hard is als staal en tegelijkertijd zo delicaat als een vlindervleugel, dat aanbiddelijk is als een mooie glimlach en zo wreed als de bitterheid van het leven".

Veel plezier met deze DADA over Frida Kahlo, vol met kunst met vlindervleugels.