DADA Arcimboldo

In december 1936 opende in het Museum of Modern Art (MoMA) in New York de tentoonstelling 'Fantastische kunst, dada, surrealisme'. Naast het werk van Duchamp, Dalí, Magritte en Miró was er ook werk te zien van een kunstenaar die 400 jaar eerder werd geboren. Bezoekers van het museum kwamen voor nieuw werk van hedendaagse kunstenaars, maar stonden vertwijfeld te kijken naar vijf werken van een zekere Arcimboldo van wie ze nog nooit hadden gehoord. Stillevens, geschilderd met fruit, groenten, dieren en allerhande voorwerpen, maar die, als je ze beter bekeek, wonderbaarlijke portretten vormden. Deze zogenaamde compositieportretten behoren nu tot de beroemdste schilderijen uit de kunstgeschiedenis. Het werk van Arcimboldo (1527 - 1593) was een belangrijke inspiratiebron voor de surrealisten. Dalí noemde Arcimboldo zelfs de vader van het surrealisme. Door de nieuwe belangstelling van de surrealisten stond het werk van Arcimboldo weer opnieuw in het middelpunt van de belangstelling. Het is tegenwoordig weer helemaal terug en inspireert moderne en hedendaagse kunstenaars. Dat de kunst van Arcimboldo doorwerkt tot de dag van vandaag, komt ook omdat alle geheimen nog niet zijn ontrafeld. Er zijn heel veel interpretaties mogelijk en ze lopen soms ook door elkaar heen. Het werk is grappig en speels maar heeft soms ook een politieke functie. Er spreekt een grote liefde voor de natuur uit, maar ook een voorliefde voor het groteske en het monsterlijke. Door de gezichten in de compositieportretten te schilderen met bloemen en blaadjes, en fruit en groente te schilderen, laat Arcimboldo zien dat de mens, die sinds de Renaissance lang heeft geloofd dat hij in het middelpunt van de wereld staat, uiteindelijk slechts een klein onderdeel is van een groter geheel dat hem overstijgt. Als je alle planten, bloemen en dieren van de compositieportretten zou weghalen, zou er niet veel overblijven. Zo beschouwd heeft het werk van Arcimboldo ook zeker een diepere betekenis. De oude meester blijft verrassen. Gek genoeg zijn er geen Nederlandse publicaties over Arcimboldo. Gelukkig is er nu deze DADA.